Blog
Wpływ snów na stan somatyczny (i odwrotnie)
Zarówno sny, jak i nasz stan somatyczny mogą na siebie wzajemnie oddziaływać w sposób, którego nie zawsze jesteśmy świadomi. Wystarczy przypomnieć sobie moment, gdy obudziliśmy się z przyspieszonym biciem serca czy uczuciem niepokoju po wyjątkowo intensywnym koszmarze, by zauważyć ten wpływ. Czasem jednak może być wręcz odwrotnie – po spokojnym i przyjemnym śnie budzimy się w dobrym nastroju, z wrażeniem lekkości ciała. W poniższym tekście przyjrzymy się, w jaki sposób sny mogą oddziaływać na nasze samopoczucie fizyczne i emocjonalne, a także co robić, aby świadomie wpływać na jakość nocnego wypoczynku.
Dlaczego sny wpływają na ciało?
Sny nie są jedynie efektem przypadkowej aktywności mózgu. Choć nie zawsze je pamiętamy, każdej nocy kilkukrotnie przechodzimy przez fazę snu REM, w której pojawiają się najbardziej wyraziste marzenia senne. W tym czasie nasz mózg intensywnie przetwarza emocje i wspomnienia z całego dnia. Zwiększona aktywność układu nerwowego wpływa na reakcje fizjologiczne organizmu, takie jak zmiana rytmu serca czy oddechu. Jeśli sen przybiera formę koszmaru, do głosu dochodzą silne emocje lękowe. Uaktywnienie się obszarów mózgu odpowiedzialnych za poczucie zagrożenia może wywołać przyspieszone bicie serca, pocenie się czy gwałtowne wybudzenie.
Jak koszmary mogą wpływać na samopoczucie fizyczne?
Koszmary, poprzez intensywne emocje lęku i niepokoju, potrafią mocno obciążyć ciało. Zdarza się, że budzimy się z silnym uczuciem zmęczenia, mimo wielu godzin snu. Wysoki poziom stresu podczas nocnego wypoczynku może bowiem prowadzić do wzrostu poziomu kortyzolu we krwi. Długotrwałe utrzymywanie się takiego stanu może zwiększać ryzyko problemów z zasypianiem oraz wpływać na rozwój napięciowych bólów głowy lub dolegliwości mięśniowych.
Jedną z częstszych konsekwencji nocnych lęków jest również uporczywe napięcie mięśni. Osoby zmagające się z intensywnymi koszmarami mogą rano odczuwać sztywność w karku, boleści w rejonie pleców czy szczęki, a chroniczne niewyspanie pogłębia te dolegliwości.
Czy pozytywne sny mogą mieć działanie „lecznicze”?
Badacze coraz częściej zwracają uwagę na to, że spokojne, przyjemne sny mogą realnie wpływać na naszą psychofizyczną kondycję. Gdy w nocnych marzeniach doświadczamy ciepłych emocji, takich jak radość czy spokój, mózg wysyła sygnały skłaniające ciało do wyciszenia i rozluźnienia. Zmniejsza się wówczas wydzielanie hormonów stresu, mięśnie mogą się zregenerować, a cały organizm ma szansę skuteczniej odpocząć. W efekcie przyjemne sny sprzyjają poprawie nastroju po przebudzeniu. Osoby, które częściej doświadczają pozytywnych marzeń sennych, mogą czuć się mniej zestresowane w ciągu dnia. Zauważa się również, że dobry sen i pozytywne emocje nocne sprzyjają wzmocnieniu odporności, co potwierdza tezę, że zadowolenie i relaks w trakcie snu jest ważnym elementem utrzymania równowagi psychofizycznej.
Jak świadomie kształtować sen i wprowadzać relaksujące motywy?
Przed zaśnięciem warto zadbać o odpowiedni nastrój i spokojne myśli. Jedną z metod może być przywoływanie w wyobraźni przyjemnych wspomnień, takich jak wakacje, udane spotkania z bliskimi czy łagodne krajobrazy, które nas odprężają. Pomocne bywa też stosowanie prostych afirmacji, czyli krótkich, pozytywnych zdań powtarzanych w myślach przed snem.
Kolejnym sposobem może być subtelna muzyka lub odgłosy natury słuchane w tle. Takie dźwięki ułatwiają przejście w stan wyciszenia i mogą przekładać się na treść marzeń sennych. Oczywiście kluczowa pozostaje także higiena snu, czyli regularne godziny zasypiania i wstawania, ograniczanie urządzeń elektronicznych przed snem oraz zapewnienie odpowiedniej temperatury i wygody w sypialni.
Wpływ stanu somatycznego na treść snów
Relacja między stanem ciała a snami jest dwukierunkowa. Tak jak sny mogą wpływać na naszą kondycję fizyczną, tak samo istnieją sytuacje, w których to dolegliwości somatyczne przekładają się na treść marzeń sennych. Ból czy dyskomfort w trakcie snu często sprzyjają powstawaniu koszmarów o zabarwieniu lękowym, a choroby przewlekłe, jak astma czy dolegliwości związane z układem krążenia, mogą objawiać się w snach w postaci motywów związanych z trudnościami w oddychaniu czy poczuciem zagrożenia. Z drugiej strony, kiedy dbamy o złagodzenie bólu, rozluźnienie mięśni lub rehabilitację, nocne wizje stają się spokojniejsze. Dbałość o stan fizyczny, regularna aktywność fizyczna i zdrowe odżywianie mogą więc korzystnie przekładać się na redukcję przykrych snów.
Sny pełnią wiele istotnych funkcji i nie są wyłącznie losowym wytworem mózgu. Odzwierciedlają nasz stan emocjonalny i fizyczny, a zarazem mogą skutecznie na ten stan wpływać. Negatywne sny mogą wywoływać niepokój, przyspieszone bicie serca, nadmierne napięcie mięśni czy problemy z regeneracją, ale jednocześnie istnieją metody, by świadomie wspierać pojawianie się przyjemnych motywów w marzeniach sennych.
Dbanie o jakość snu to nie tylko kwestia zapewnienia sobie wystarczającej liczby godzin odpoczynku. Ważne jest również stworzenie otoczenia sprzyjającego relaksowi, unikanie czynników stresujących tuż przed snem oraz stosowanie technik wyciszających i relaksacyjnych. W ten sposób możemy budzić się w lepszym nastroju, z mniejszym poziomem stresu i większą energią do działania, co z kolei pozytywnie wpłynie na nasze ogólne zdrowie i samopoczucie.
Przeczytaj także:
